💠 عدالت در قرآن

✅ بحث عدالت و عدالت اجتماعی از موضوعات مهمی است که هم در آیات قرآن و هم در روایات حضرات معصومین علیهم السلام بر آن تأکید شده است. در بحث موضوعی امروز، آیاتی از قرآن کریم را انتخاب کردیم که ابعاد گسترده‌ی قسط و عدل در جامعه را برای ما بیان می‌کند و اهمیت آن را متذکر می‌شود:

🔹 فرمان الهی به عدالت؛ ان الله یأمر بالعدل و الاحسان (نحل/90)

🔸 هدف بعثت انبیاء، قیام مردم به قسط و عدل؛ لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط (حدید/25)

🔹 عدالت در مسایل اقتصادی؛ و اوفوا الکیل و المیزان بالقسط (انعام/152)؛ و اوفوا الکیل اذا کلتم وزنوا بالقسطاس المستقیم (اسراء/35)

🔸 عدالت در حکم؛ و ان حکمت فاحکم بینهم بالقسط (مائده/42)؛ و اذا حکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدل (نساء/58)

🔹 عدالت در شهادت و گواهی دادن؛ یا ایها الذین ءامنوا کونوا قوّامین لله شهداء بالقسط (مائده/8)

🔸 عدالت در نوشتن قرارداد و …؛ و لیکتب بینکم کاتب بالعدل (بقره/282)

🔹 عدالت در سخن گفتن؛ و اذا قلتم فاعدلوا و لو کان ذا قربی (انعام/152)

🔸 عدالت در اصلاح میان مؤمنین؛ و ان طائفتان من المؤمنین … فان فاءت فاصلحوا بینهما بالعدل و اقسطوا (حجرات/9)

🔹 عدالت نسبت به همسر؛ فان خفتم الّا تعدلوا فواحده (نساء/3)

🔸 عدالت در سرپرستی یتیمان؛ و ان تقوموا للیتامی بالقسط (نساء/127)

🔹 عدالت نسبت به برخی کفار؛ لا ینهٰکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین … و تقسطوا الیهم (ممتحنه/8)

🔸 عدالت، نزدیک‌ترین راه به‌سوی تقوا؛ اعدلوا هو اقرب للتقوی (مائده/8)

💐 عمل صالح، عملی است در جهت قدرت‌بخشیدن به ولیّ الهی

✅ در این آیه‌ی شریفه که برای بیدارشدن صبح می‌خوانند: «قُلْ إِنَّمَآ أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحَىٰٓ إِلَیَّ أَنَّمَآ إِلَٰهُکُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ فَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَآءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَ لَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِٓ أَحَدًا» (کهف/110)

🔹 همه‌جا داریم «عملوا الصالحات» اما این‌جا «عملا صالحا» آمده است؛ یعنی یک عمل صالح! امام صادق علیه‌السلام فرمود؛ این «عملا صالحا»، ولایت امیرالمؤمنین و ائمه علیهم‌السلام است. «ولایتهم العمل الصالح»! لقاء الهی در سایه‌ی این ولایت است و توحید یعنی ایمان به این ائمه و کمک به آن‌ها! و شرک هم یعنی دیگران را در ولایت شریک گرداندن! یعنی قرارگرفتن در صف دشمنان ائمه! خیال نکن که بت‌پرستی این است که یک مجسمه را بگذاری و عبادت کنی! خیر! این که شرک نفهم‌ها و جاهل‌هاست! شرک بدتر و بالاتر، این است که کسی در صف دشمنان اهل‌بیت علیهم ‌السلام باشد.

⬅️ پس عمل صالح در گفتمان انتظار، عملی است که در جهت قدرت ‌بخشیدن به ولیّ الهی و تحقق اهداف ولایت باشد.

📚 دکترین انتظار و مبانی قرآنی آن، ص 123

✅ یَأَایُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ مَن یَرْتَدَّ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِى اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکاَفِرِینَ یُجاَهِدُونَ فِى سَبِیلِ اللَّهِ وَ لَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَٰلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَن یَشَآءُ وَ اللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ‏ (مائده/54)

🔹 اى کسانى که ایمان آورده‌اید! هر کس از شما که از دین خود برگردد (به خدا ضررى نمى‌زند، چون) خداوند در آینده قومى را خواهد آورد که آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند. آنان نسبت به مؤمنان نرم و فروتن و در برابر کافران سرسخت و قاطعند، در راه خدا جهاد مى‌کنند و از ملامت هیچ ملامت‌کننده‌اى نمى‌هراسند. این فضل خداست که به هر که بخواهد (و شایسته ببیند) مى‌دهد و خداوند وسعت‌بخش بسیار داناست.

🔸 در روایت است: چون این آیه نازل شد، پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله دست به شانه سلمان فارسى زد و فرمود: هموطنان تو مصداق این آیه‌اند. [تفسیر نورالثقلین]

🔸 در آیات قبل، خطر سلطه کفار و منافقان مطرح بود، اینجا سخن از ارتداد است. شاید اشاره به این باشد که نفاق و دوستى و رابطه با کفّار و پذیرش سلطه آنان، به ارتداد مى‌انجامد.

🔸 امام باقر علیه السلام درباره‌ى «یحبّهم و یحبّونه» فرمود: مراد علىّ علیه السلام و شیعیان اویند. [تفسیر فرات کوفی]

🔸 در روایات شیعه و سنّى آمده است که پیامبر اسلام‌صلى الله علیه وآله در جنگ خیبر، پس از ناکامى فرماندهان در فتح قلعه‌هاى دشمن فرمود: به خدا سوگند فردا پرچم را به دست کسى مى‌دهم که خدا و رسول او را دوست دارند، او هم، خدا و رسول را دوست دارد و پیروزى را به ارمغان مى‌آورد. آنگاه پرچم را به دست على علیه السلام داد. [احقاق‌الحق، ج3، ص200]

. 🕊 وَ عَجِل لَنا ظُهورَهُ ؛ و برای ما در ظهورش تعجیل فرما ❇️ یکی از وظایف منتظران ، دعا برای تعجیل فرج است . 📜 احمد بن اسحاق از امام عسکری (ع) پرسید : « امام بعد از شما کیست ؟ » حضرت در حالی که پسربچّه سه ساله ای را به او نشان میداد ، فرمود : اگر تو پیش خدا و امامان محترم نبودی این پسرم را به تو نشان نمیدادم . او در میان این امّت همچون خضر و ذوالقرنین است( غیبتی طولانی خواهد داشت ) و تنها کسانی که خداوند آنان را در اعتقاد به امامت او ( امام زمان (عج) ) ثابت نگه داشته و توفیق دعا برای تعجیل فرج او یابند ، از گمراهی نجات خواهد بخشید . 📚 کمال الدین و تمام النعمة ج 2 ص 384 📚 زندگی مهدوی درسایه دعای عهد/ محسن قرائتی 

🔴 وعده‌ی پاداش

✅ فمَن یَعْمَلْ مِنَ الصّالِحاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا کُفْرَانَ لِسَعْیِهِ وَإِنَّا لَهُ کاَتِبُونَ (انبیاء/94)؛ بنابر این هر که از روی ایمان و اعتقاد، کارهای خوب بکند، کار و تلاش او نادیده گرفته نمی‌شود و ما همه را برایش ثبت‌و‌ضبط می‌کنیم.

🔹 از حرف‌های تکراری ما در جلسات هفتگی قرآن این بود که در اسلام؛ عملی فضیلت شمرده می‌شود که دارای این دو رکن باشد:
▫️حُسن فاعلی؛ ایمان و مؤمن بودن یعنی آدمِ خوب
▫️حُسن فعلی؛ عمل صالح یعنی کارِ خوب

⬅️ این دو رکن در قرآن کریم؛ ده‌ها بار در کنار هم ذکر شده است. فقدان هر یک از این دو، فضیلت بودن را از نصاب خارج می‌کند و ارزش لازم را ندارد مانند این آیه: لا تبطلوا صدقاتکم بالمنّ و الاذی (بقره/264)، صدقه دادن کار خوبی است اما اگر با منّت و اذیت باشد، عمل را باطل می‌کند. در آیه فوق، حُسن فاعلی وجود ندارد. لذا ثوابی بر این عمل، مترتب نیست.

🔸 وعده‌ى پاداش و اجر و ثواب با تعابیر گوناگونى در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است:

➖ ما اجر نیکوکاران را ضایع نمی‌کنیم: «اِنّا لا نضیع أجر المحسنین»

➖ سعى و تلاش مردم مورد تشکّر و سپاس است: «کان سعیهم مشکورا»

➖ و خداوند، شاکر و شکور است: «اِنّ اللّه شاکر علیم»

➖ خداوند، ذرّه‌اى از پاداش شما را کم نمی‌کند: «لا یلتکم من اعمالکم شیئاً»

➖ و اگر ذرّه‌اى کار نیک انجام دهید، آن را خواهید دید: «فمَن یعمل مثقال ذرّةٍ خیراً یَرَه»