شهید ابراهیم هادی
توصیه علامه حسنزاده آملی رضواناللهعلیه
🔹 مهمترین نقشی که در احیای معارف اسلامی باید داشته باشیم، این است که نخست، خودمان را درست بسازیم.
🔸 ما در عالم، کاری مهمتر از خودسازی نداریم و دیگر امور و شئون زندگی ما، همه، معدّ و ممدّ برای نیل به این هدف مقدّس نهایی انسانی است.
🔹 دستورالعمل انسانساز و سرچشمهی حیات انسانی، قرآن است؛ اِنَّ هذا القُرآنَ یَهدی لِلَّتی هِیَ اَقوَم (اسراء/9)، یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا استَجیبُوا لِله وَ لِلرَّسولِ اِذا دَعاکُم لِما یُحییکُم (انفال/24)
🔸 روایات و خطَب و دیگر کلمات نوریهی اهل بیت عصمت و طهارت در حقیقت، ظلّ قرآن و مرتبهی نازلهی آناند.
🔹 کتب حکمت متعالیه و صحف مسائل عرفانیه، برگشت به اسرارِ بیت عصمت و وحی و حقایق و بطون روایات و آیات میکنند و از آنها منشعب میشوند.
📚 نقش عرفای اسلام در احیای معارف اسلامی، ص17
موحد واقعی چگونه انسانی است؟
🔸 موحد آن کسی نیست که فقط در فکرش موحد باشد، یعنی بتواند برای توحید دلیل بیاورد، البته این یک مرحله توحید است، لازم هم هست. اما توحید آنوقت برای انسان توحید واقعی است که تا آن اعماق روحش نفوذ کرده باشد، یعنی غیر از خدا چیزی را نبیند و چیزی را نخواهد و از چیزی نترسد.
🔹 اگر انسان به حدی رسید که غیر از رضای خدا هیچ چیزی را نخواست و هرچه را که خواست به آن دلیل خواست که رضای خدا در اوست، موحد واقعی است.
📝 استاد مطهری، حج، ص111-110 (با تلخیص)
آثار و فواید اخلاص
✍ در اسلام برای عمل مخلصانه آثار زیادی بیان شده است که به چند مورد از آن اشاره می شود:
1- پیدایش بصیرت و حکمت:
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
ما أخْلَصَ عَبدٌ للّه ِ عزّوجلّ أربَعینَ صباحا إلّا جَرَتْ یَنابِیعُ الحِکمَةِ مِن قَلبِهِ على لِسانِهِ؛
هیچ بندهاى چهل روز متوالى قدم در وادى اخلاص ننهاد جز آن که چشمههاى حکمت و معرفت از قلبش بر زبانش جارى مىشود.(1)
2- تقرّب به خدا:
حضرت علی علیه السلام در این باره می فرماید:
تَقَرُّبُ العَبدِ إلَى اللّه ِ سُبحانَهُ بِإخلاصِ نِیَّتِهِ؛ نزدیک شدن بنده به خدای سبحان به سبب خالص کردن نیت اوست.(2)
3- خضوع تمام ما سوى اللّه در برابر انسان مخلص؛
امام صادق علیه السلام فرمود: إنّ المؤمنَ یَخشَعُ لَه کـلُّ شیءٍ، و یَهابُهُ کلُّ شیءٍ. ثُمّ قالَ: إذا کانَ مُخْلِصا للّه ِ أخافَ اللّه ُمِنه کلَّ شیءٍ، حتّى هَوامَّ الأرضِ و سِباعَها و طیرَ السّماءِ و حِیتانَ البحرِ؛
بىتردید، هر چیز در برابر مؤمن خاشع و خاضع است و همه چیز از او پروا دارند. چنانچه بنده مخلص باشد خداوند ترس او را در دل همه چیز حتى حشرات زمین و پرندگان آسمان قرار مىدهد.(3)
4- امدادهای الهی:
اثر دیگر رعایت اخلاص، یاری، پشتیبانی و امدادهای الهی در زندگی فرد مخلص است. حضرت فاطمه زهرا علیها السلام فرمود: مَن أصعَدَ إلَى اللّه ِ خالِصَ عِبادَتِهِ أهبَطَ اللّه ُ إلَیهِ أفضَلَ مَصلَحَتِهِ؛ کسی که عبادت خالصانه اش را به سوی خدا بالا بفرستد، خداوند بهترین مصلحتش را به سوی او فرو خواهد فرستاد.(4)
5- کفایت امر و درمانده نشدن در کارها؛
رسول خدا صلی الله علیه و آله: «خداوند عزّوجلّ فرمود: اگر بنده خود را دوستدار اخلاص و خداجوى بیابم اداره امور او را شخصا به عهده مىگیرم (و کار او را به دیگران واگذار نمىکنم)».(5)
6- سعادت و کامیابى؛
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:
أخْلِصُوا أعْمالَکُمْ تَسْعَدُوا؛
«اعمال خود را خالص کنید تا سعادتمند شوید».(6)
📚 منابع:
(1)عیون أخبار الرِّضا، ج2، ص69.
(2) غرر الحکم و درر الکلم، ح4477.
(3) بحار الأنوار، ج69، ص285.
(4) همان، ج70، ص249.
(5)بحارالأنوار، ج82، ص136.
(6) فهرست موضوعی غرر، ص93.
حکمت علوی
🔰 حکمت علوی
🔸 امیرالمومنین (علیه السلام) : مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ مَوَاضِعَ التُّهَمَةِ، فَلَا یَلُومَنَّ مَنْ أَسَاءَ بِهِ الظَّنَ
🔹 کسى که خود را در جایگاه تهمت قرار داد، نباید جز خود را نکوهش کند.
📖 حکمت 159 نهجالبلاغه
🔗 این حکمت از امیرالمؤمنین (علیهالسلام) به ما هشدار میدهد که انسان باید از قرار دادن خود در موقعیتهایی که موجب سوءظن دیگران میشود، پرهیز کند. اگر کسی در شرایطی قرار گیرد که زمینهساز بدگمانی دیگران باشد، نباید دیگران را سرزنش کند، بلکه باید خود را مسئول این وضعیت بداند.
این سخن بر اهمیت رفتار و موقعیتهای اجتماعی تأکید دارد. گاهی افراد بدون قصد بد، در شرایطی قرار میگیرند که دیگران درباره آنها دچار سوءظن میشوند. این حکمت توصیه میکند که انسان باید از چنین موقعیتهایی دوری کند تا از آسیبهای اجتماعی و اخلاقی در امان بماند.