🔰 حکمت علوی

🔸 کمْ مِنْ صَائِمٍ لَیْسَ لَهُ مِنْ صِیَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ، وَ کَمْ مِنْ قَائِمٍ لَیْسَ لَهُ مِنْ قِیَامِهِ إِلَّا السَّهَرُ وَ الْعَنَاءُ؛ حَبَّذَا نَوْمُ الْأَکْیَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ.

🔹 چه بسیار روزه دارانى که از روزه خود جز گرسنگى و تشنگى بهره اى نمى برند و چه بسیار شب زنده دارانى که از قیام شبانه خود جز بى خوابى و خستگى ثمره اى نمى گیرند. آفرین بر خواب هوشمندان و افطارشان.

📖 حکمت 145 نهج‌البلاغه

🔴 اعتماد بر خدا

✅ آیت‌الله جوادی آملی:

🔹 بیان نورانی امام جواد(سلام الله علیه) این است که سرمایه اعتماد به خداست، انسان بنای او بر این باشد که نه بی ‌راهه برود نه راه کسی را ببندد، آن‌گاه اعتماد او به خدا و تکیه ‌گاهش به خدا باشد، یقیناً به ثمر می‌ رسد. فرمود: «الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غَالٍ وَ سُلَّمٌ إِلَی کُلِّ عَال»،[1] «غالی با غین» یعنی گران؛ فرمود هر متاع گرانی را با اعتماد به خدا می ‌شود خرید و هر مقام بلندی را با نردبان اعتماد به خدا می ‌شود طی کرد. «سُلّم» یعنی نردبان. «الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غَالٍ وَ سُلَّمٌ إِلَی کُلِّ عَال». این کشور می‌ تواند روی پای خود بایستد، یقیناً مردان بزرگ، جوانان بزرگ، برادران و خواهران بزرگ و مطمئن وجود دارند که این کشور را به خوبی و در کمال قدرت و عزت حفظ بکنند. این بیان نورانی امام جواد است. «ثمن» یعنی پول و بها، این بها دستتان است و آن اعتماد به خداست. به غیر خدا تکیه نکردن و ناامید بودن از غیر خدا، اولین شرط استجابت دعاست.

🔸 مشکل‌مان همین آیه ‌ای است که اشاره می‌ شود و آن این است که فرمود: ﴿وَ مَا یؤْمِنُ أَکْثَرُهُم بِاللَّهِ إِلّا وَ هُم مُشْرِکُونَ﴾؛[2] فرمود اکثری مردم یک مشکل شرکی در درون آنها هست. توحید محض و توحید خالص، یعنی گفتن «لااله‌الاالله» محض نیست، اکثر مؤمنین مشرک هستند. به امام عرض کردند چگونه اکثر مؤمنین مشرک هستند؟ ﴿وَ مَا یؤْمِنُ أَکْثَرُهُم بِاللَّهِ إِلّا وَ هُم مُشْرِکُونَ﴾ فرمود همین که می‌ گویند: «لَولا فَلانٌ لَهَلَکْتُ»،[3] اول خدا، دوم فلان شخص، اگر فلان شخص نبود، مشکل ما حل نمی‌شد! بگویید خدای سبحان، مشکل ما را از آن راه حل کرد. نه اینکه اول خدا، دوم فلان شخص. مگر خدا دومی دارد؟ مگر در قبال خدا یک قدرتی هست؟ اگر قدرت الهی نامتناهی است در برابر قدرت نامتناهی قدرتی نمی‌ ماند. هر چه هست مظاهر اوست، فیض اوست، فوز اوست و مانند آن. این مشکل ماست که توحید محض در ما بسیار کم است. اگر کسی موحّد ناب بود و به غیر خدا تکیه نکرد، یقیناً دعای او مستجاب می ‌شود.

🔹 وجود مبارک امام جواد می ‌فرماید: «الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غَالٍ وَ سُلَّمٌ إِلَی کُلِّ عَال»، این نردبان است هر جای بلندی انسان بخواهد برود نمی‌تواند بگوید من که نمی ‌توانم! مگر آنها که رسیدند از کجا آوردند؟ این همه بزرگانی که یا در حوزه یا در دانشگاه یا در کارهای آزاد موفق شدند، آنها از کجا آوردند؟ اگر کسی تنها رابطه ‌اش را با خدا مستقیم کند و به هیچ کسی اعتماد نکند و طمع نکند و همه را مظاهر قدرت و آیات الهی بداند، این یقیناً موفق می ‌شود که «الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غَالٍ وَ سُلَّمٌ إِلَی کُلِّ عَال».

[1]. نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، ص136
[2]. سوره یوسف، آیه106
[3]. تفسیر العیاشی، ج2، ص200؛ بحار الانوار(ط ـ بیروت)، ج34، ص136