💠 قرض‌الحسنه در قرآن

✅ من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا فیضاعفه له اضعافا کثیره و الله یقبض و یبصط و الیه ترجعون (بقره/245)؛ کیست که به خدا «قرض‌الحسنه‌ای» دهد و (از آنچه که خدا به او بخشیده، انفاق کند) تا آن را برای او، چندین برابر کند؟ و خداوند است که (روزی بندگان را) محدود یا گسترده می‌سازد (و انفاق، هرگز باعث کمبود روزی آنها نمی‌شود) و به سوی او باز گردانده می‌شوید (و پاداش خود را خواهید گرفت).

🔸 «قرض» از نظر لغوی به معنای قطع کردن و بریدن است و صاحب مال با قرض دادن، مقداری از مالش را از خود جدا می کند. این واژه 13 بار در قرآن آمده و به دنبال آن کلمه «حَسَنا» نیز ذکر شده است.

🔹 این ترکیب بیانگر آن است که قرض دادن باید به صورت نیکو انجام شود، از جمله: آبرومندانه باشد، بی‌منت باشد، بدون چشم‌داشت به سود و بهره باشد، برای خشنودی خدا باشد و از روی میل و علاقه و …

🔸 قرض‌الحسنه مصطلح فقهی با انفاق و قرض الحسنه قرآنی فرق دارد. از منظر قرآن، هر کار خیری که انسان برای خدا انجام می‌دهد قرض‌الحسنه به اوست، خواه عبادت مصطلح باشد مانند نماز و روزه یا انفاق مالی یا کارهای خدماتی و عام المنفعه مانند مسجد و مدرسه سازی یا جبهه رفتن و جهاد در راه خدا.

🔹 قرض گیرنده در این گونه آیات خداست نه مردم. خداوند عین آن را به او باز می‌گرداند (بقره/110) و چندین برابر آن پاداش می‌دهد. البته خداوند برای تشویق و ترغیب بندگان صالح به کارهای خیر، تعابیر گوناگونی دارد. (آل عمران/172، توبه/120، توبه/111، بقره/195 و …)

🔸 انسان باید با رغبت و افتخار قرض دهد چون، طرف معامله‌اش خدای سبحان است، البته قرضی مقبول خداوند است که دارای حُسن فعلی و حُسن فاعلی باشد (فاطر/10، بقره 267). هدف از استقراض الهی بهره‌مندی شخص انفاق کننده است نه خدا (حدید/11 و 18، مائده/12، مزمل/20، تغابن/17).

🔹 قرض حَسَن در تهذیب نفس و تطهیر آن مؤثر است (نساء/128، حشر/9، تغابن/16). نکته آخر اینکه، حصر قبض و بسط به دست خدا در آخر آیه 245 بقره، برای تبیین توحید ناب در تمام شؤون زندگی است و به اراده مطلق او بر می‌گردد.

⬅️ اگر فرهنگ نیکوی قرض الحسنه در جامعه حاکم شود، علاوه بر جلوگیری از بسیاری از مفاسد اقتصادی از جمله ربا، باعث تقویت روحیه ایثار، فداکاری، احسان و نوع‌دوستی خواهد شد و تأسیس صندوق‌های قرض‌الحسنه قانونمند در رفع و حل برخی مشکلات همچون اشتغال و ازدواج می‌تواند مؤثر باشد. ان‌شاءالله