🟣 مباحث موضوعی قرآن / 65

💠 امانت‌داری در قرآن

✅ امانت از کلمه «امن» به معنی ایمنی و اطمینان گرفته شده است و این اصطلاح را به این دلیل به کار می‌برند چون کسی که چیزی را به امانت می‌گذارد از خیانت نکردن کسی که امانت پیش اوست مطمئن است. در کلام علمای اسلامی امانت‌داری به معنای چیزی است که در نزد غیر به ودیعه سپرده می‌شود تا آن را برای سپارنده حفظ کند و سپس به او برگرداند. البته این امانت‌ها در عرصه‌ی دین، جامعه و حکومت گسترده بوده و ابعاد گوناگونی دارد.

🔹 در قرآن کریم واژه «امانت» به اشکال مختلف به‌کار رفته است که از باب نمونه به چند آیه اشاره می‌کنیم:

🔸 در آیه 125 سوره شعرا از زبان شش نفر از پیامبران الهی؛ نوح، هود، صالح، لوط، شعیب و موسی علیهم السلام، امانتداری به عنوان یکی از ویژگی‌های پیامبران نام برده شده است: «اِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ اَمِینٌ»؛ مسلماً من برای شما پیامبری امین هستم.

🔸 همچنین در آیه 8 سوره مؤمنون امانتداری به عنوان یکی از صفات برجسته مؤمنان واقعی آورده شده‌است: «وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ»؛ و آن‌ها که امانت‌ها و عهد خود را رعایت می‌کنند.

🔸 «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا» (نساء/58)؛ خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش بدهید.

🔸 «وَ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِینَارٍ لَا یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ إِلَّا مَا دُمْتَ عَلَیْهِ قَائِمًا» (آل عمران/75)؛ و در میان اهل کتاب، کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آن‌ها بسپاری به تو باز می‌گردانند و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری به تو باز نمی‌گردانند؛ مگر تا زمانی که بالای سر آن‌ها ایستاده (و بر آن‌ها مسلط) باشی.

🔸 «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَ أَشْفَقْنَ مِنْهَا وَ حَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا» (احزاب/72)؛ ما امانت (تعهد، تکلیف، و ولایت الهیه) را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه داشتیم، آن‌ها از حمل آن سر برتافتند و از آن هراسیدند؛ اما انسان آن را بر دوش کشید؛ او بسیار ظالم و جاهل بود (چون قدر این مقام عظیم را نشناخت و به خود ستم کرد).