کعبه‌ی دل
✅ آیت‌الله جوادی آملی:
🔹 در جریان مسائل اخلاقی به ما گفتند، شما بدانید، آن دشمن خطرناک که سوگند یاد کرده است، طبق آیات قرآن، شیطان به خدا قسم خورد، گفت: ﴿فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ﴾؛[1] به عزّت تو من اینها را گمراه می‌کنم، او صریحاً اعلام کرد که راه من مشخص نیست که از چه طریقی میآیم؟ گاهی از طرف جلو، گاهی از طرف پشت سر، گاهی از طرف راست، گاهی از طرف چپ ﴿ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدیهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَیْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ﴾؛[2] معنای آن این است که راه شیطان مشخص نیست، گاهی از راه استاد می آید، گاهی از راه شاگرد، گاهی از راه پدر می آید، گاهی از راه مادر، گاهی از راه پسر می آید، گاهی از راه دختر، گاهی از راه شغل می آید، گاهی از راه مال، گاهی از راه عبادت می آید، گاهی از راه ظلم، معلوم نیست از چه راهی می‌آید؟! این تمثیل است، نه تعیین، اینکه گفت من از چهار طرف میآیم، نه یعنی اینکه از اطراف دیگر نمی‌آیم. انسانی که محاط است می‌گویند، از چهار طرف محدود و محاط است. حدود اربعه آن، این است که اختصاصی به حدود اربعه ندارد؛ یعنی از هر راهی که بخواهم، میآیم، ﴿ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ﴾[3] با «نون» تأکید ثقیله هم گفت، من دارم می آیم، جدّی هم هست! بنابر این ما هم باید بصیر و متذکّر باشیم؛ یک، هم باید این بصیر بودن و اصالت و تذکّر ما، محیط و همه جانبه باشد؛ دو.
🔸 فرمود: ﴿إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾؛[4] فرمود حرمِ امن شما، یعنی قلب شما به منزله‌ی کعبه است، خود شما باید دور این کعبه طواف کنید، اگر یک راهزن و حرامی احرام بسته است، بخواهد اطراف این کعبه طواف کند، شما باید مواظب باشید. ﴿إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ﴾ این شیطان دور کعبه‌ی دل طواف می‌کند، ببیند چه وقت این در باز می‌شود که برود درون این دل، آن «بَاضَ وَ فَرَّخَ» را که خطبه‌ی هفتم نهج‌البلاغه است، عملی کند. فرمود شما باید متذکّر باشید، همیشه بینا و بیدار باشید که این خاطرها از کجا می آید، چه وقت می خواهد وارد قلب شود؟ چطور می‌‌خواهد، وارد قلب شود؟ ﴿إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾ حالا که روشن شد آن طائف، آن کسی که طواف کننده است، آن حرامی که احرام در بر کرده است، آن که قصد ورود در کعبه‌ی دل را دارد، معلوم نیست از کدام طرف می آید، از کدام رکْن می‌آید، از کدام دیوار وارد می‌شود، ﴿طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾.
[1]. سوره ص, آیه82
[2]. سوره اعراف, آیه17
[3]. سوره اعراف، آیه17
[4]. سوره اعراف، آیه201