رابطه فقر و تنگدستی با سلوک
✍ یکی از اموری که باعث تضییع عزّت برخی افراد ضعیف الایمان می شود و یا در سلوک اخلاقی آنها خلل ایجاد می کند، فقر و تنگدستی است.
✅ در این رابطه در فرازی از کلام نورانی امام جواد علیه السلام آمده است:
🌷 «اِعْتَنِقِ الْفَقْرَ»؛ فقر را در آغوش بگیر.(1)
✅ به بیان دیگر اگر فقر و تنگدستی، تحمّل شود؛ اولاً، عزّتمندی مؤمن را به همراه دارد و ثانیاً، موجب رشد اخلاقی و تکامل سالک الی الله می شود.
✅ بر اساس حکمت و معارف توحیدی برخاسته از مکتب اهل بیت علیهم السلام، این بند از کلام امام جواد(ع) را به مفهوم دیگری نیز می توان تفسیر نمود؛ و آن اینکه انسان سالک اِلی الله، «فقیر بالذّات» است، در مقابل خداوند متعال که «غنی بالذات» است؛ و بر این اساس، خود را نیازمند و محتاج دانسته و بسیاری از خودسری ها و خودبینی های او از بین می رود.
✅ بیان نورانی امام الموحّدین حضرت علی علیه السلام در مسجد کوفه بیانگر همین مطلب است که می فرماید:
🌹 «مَولایَ یا مُولای! اَنتَ الغَنِیُّ وَ اَنَا الفَقِیرُ وَ هَل یَرحَمُ الفَقِیرَ اِلَّا الغَنِیُّ»؛ (2) مولای من ای مولای من! تو بی نیازی و من فقیرم و آیا ترحم می کند بر فقیر به جز کسی که بی نیاز است.
(1) تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام، ج1، ص455
(2) مفاتیح الجنان، مناجات حضرت امیرالمؤمنین، ص707.