✅ آیت‌الله جوادی آملی:

🔸 در روایات هست که روز قیامت «یقَالُ لَهُ (لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ) اقْرَأْ وَ ارْقَه»؛[1] به قاری قرآن و صاحب قرآن گفته می ‌شود بخوان و بالا برو. انسان ممکن است در دنیا یک قرآن را ختم کند، چون خواندن و قرائت ظاهری قرآن دشوار نیست، ممکن است کسی این شش هزار و اندی آیه را یکی پس از دیگری بخواند و تمام کند، اما در قیامت این‌چنین نیست، بعضی ها چهار آیه می‌ خوانند و خسته می ‌شوند، بعضی ها پنج آیه را می‌ خوانند و خسته می‌ شوند، بعضی ها پنجاه آیه را می‌ خوانند و خسته می‌ شوند، این طور نیست که مانند دنیا هر چه که بخواهد بتواند بخواند، بلکه همان گونه که به هر آیه‌ای عمل کرده است، می‌ تواند بخواند و بالا برود و هر آیه ‌ای که عمل نکرده یا متوجّه نشده است، نمی‌ تواند بخواند. این طور نیست که «یقَالُ لَهُ (لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ) اقْرَأْ وَ ارْقَه» مثل دنیا باشد که پشت سر هم بتواند یک قرآن را ختم بدهد، وگرنه هر کس به درجات فراوانی می‌رسد. بنابراین بعضی ها سه یا چهار آیه را می ‌توانند بخوانند، برای اینکه به این سه ـ چهار آیه عمل کرده ‌اند، همین سه ـ چهار آیه را فهمیده اند، بعضی ها آیات بیشتری را فهمیدند و به آیات بیشتری عمل کردند و به همین ترتیب.

🔸 خود [خواندن ظاهری قرآن] هم انگیزه‌ای است، برای اینکه ـ ان‌شاءالله ـ معنای آیه را بفهمند یک، عمل بکنند دو، بالا بروند سه. اگر صرف قرائت قرآن بود به آنها می‌گویند که شما چون در دنیا ده تا قرآن یا صد تا قرآن یا کم‌تر و بیش‌تر قرآن ختم کردی یا قرآن حفظ کردی ثمرهٴ آن حفظ قرآنتان این است، اما این‌جا هر چه بخوانی بالا بروی نیست. بله، ده سال قرآن خواندی و کل قرآن را حفظ کردی ثواب حفظ قرآن همین است که به او می‌دهند؛ اما بگویند بخوان و بالا برو این هر چه که بلد است می‌خواند، بلد است یعنی معنایش را بلد است، تدبّر کرده، عمقش را رسیده یک، باور کرده دو، خُلقی است متخلّق شده سه، فقهی و حقوقی است عمل کرده چهار، همان پنج ـ شش تا آیه را می‌خواند یا پنجاه ـ شصت تا آیه را می‌خواند یا دویست ـ سیصد تا آیه را می‌خواند، برابر فهم او و ایمان او و تخلّق او و عمل او. هر اندازه که عمل کرده است قدرت خواندن دارد، نه هر اندازه که در دنیا خواند!

🔸 به ما نگفتند «من فعل الحَسَنة»، بلکه گفتند ﴿مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَة … ﴾، در قیامت اگر کسی نقد آورد و چیزی در دست او بود مهم است، نه اینکه در دنیا هر چه کرد. خیلی از چیزها است که انسان در دنیا کارش را انجام می ‌دهد و پاداشش را هم نقد می ‌گیرد، اما بعضی از کارها است که فقط پاداشش در قیامت هست، فرمود ﴿مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَة فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا﴾؛[2] یعنی اگر کسی نقداً چیزی در دست او باشد و وارد صحنهٴ قیامت شود، آن‌گاه برایش ده برابر پاداش است و اگر کسی توانست آن‌جا چند آیه بیشتر بخواند، آن‌گاه معلوم می شود که «یقَالُ لَهُ (لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ) اقْرَأْ وَ ارْقَه» یعنی چه.

[1] . کافی، ج‏2، ص603
[2] . سوره انعام، آیه106

📚 درس تفسیر سوره مبارکه نحل جلسه 109 (86/3/13)