💠 قَسَم در آیات قرآن

✅ و الشّمس و ضحٰیها … قد افلح من زکیٰها و قد خاب من دسّیٰها (شمس/1 تا 10)

🔸 در سوره شمس 11 قسم به دنبال هم ذکر شده است و در ادامه، خداوند دلیل این قسم‌ها را آورده و فرموده است: نظامی که در خورشید و ماه و شب و روز جریان دارد و منتهی شده به پیدایش نفسی که فجور و تقوایش به او الهام شده، خود دلیل است بر رستگاری کسی که نفس را تزکیه کند و خسران کسی که آن را آلوده سازد!

🔹 در قرآن در ضمن 104 آیه، 118 مورد سوگند آمده‌است که 95 مورد از آن، سوگندهای خداوند است و 23 مورد هم مربوط به دیگران است. خداوند در سوگندهای خود، حکمت‌ها و اهداف والایی دارد از جمله:
▫️بیان عظمت مورد قسم،
▫️تأثیر در مخاطب،
▫️استدلال،
▫️اتمام حجت،
▫️اثبات آنچه برای آن قسم یاد می‌کند،
▫️بیان واقعیتی که مورد تردید مردم واقع گردیده،
▫️متوجه ساختن بشر بر منافع و فواید فراوان چیزهایی که به آنها سوگند یاد می‌شود،
▫️توجه دادن به واقعیت داشتن مورد قسم که مورد انکار بوده،
▫️مبارزه با خرافات و …

🔸 در 23 سوره قرآن که با سوگند آغاز شده است جمعاً 71 قسم آمده است و در سایر سوره‌های قرآن نیز آیات قسم وجود دارد:

▫️نساء/65، حجر/72 و 92، نحل/56 و 63، مریم/68، واقعه/75، حاقه/38 و 39، معارج/40، مدثر/32 تا 34، تکویر/15 تا 18، انشقاق/16 تا 18 و …

🔹 در حدود 40 موضوع در قرآن مورد سوگند خداوند قرار گرفته است که به برخی از آن اشاره می‌کنیم:

▫️قسم به ذات حق ( نحل/63، ذاریات/22و23) به جان پیامبر(ص) (حجر/72) به قرآن (ق/1، ص/1،دخان/2، یس/2و3) به فرشتگان (نازعات/1 تا5) به انسان (شمس/7، بلد/3، قیامت/2) به اسبان دونده‌ی مجاهدان (عادیات/1 تا 3)

▫️قسم به زمان‌های دنیوی مانند: شب (فجر/2، ضحی/2، لیل/1، انشقاق/16، تکویر/17، شمس/4، مدثر/33) روز (لیل/2، شمس/3، ضحی/1) سپیده دم (انشقاق/16) صبح (تکویر/18، مدثر/34) عصر (عصر/1)

▫️قسم به زمان‌های اخروی مانند: موعود (بروج/2) معاد جسمانی (مریم/68) سؤال از اعمال (حجر/92 و 93) بازخواست بت‌پرستان (نحل/56)

▫️قسم به مکان‌های زمینی مانند: طور (طور/1، تین/2) دریای مملو (طور/5 و6) مشارق و مغارب (معارج/40) بیت معمور (طور/4) شهر مکه (بلد/1، تین/3) محل اقامت پیامبر(ص) (بلد/1و2)

▫️مکان‌های آسمانی مانند: خورشید (شمس/1) ماه (شمس/2، مدثر/32، انشقاق/17) ستاره (نجم/1، تکویر/15، واقعه/75) آسمان (طارق/1، ذاریات/7، بروج/1، شمس/5)

▫️قسم به میوه‌ها (تین/1)

🔸 سایر سوگندهایی که در قرآن آمده:
▫️از زبان پیامبر اکرم(ص): 2 مورد
▫️برادران یوسف(ع): 4 مورد
▫️ساحران فرعون: 1 مورد
▫️شیطان: 1 مورد
▫️مشرکان و منافقان و منکران معاد: 15 مورد

⬅️ در مورد سوگند خوردن، در آیه 89 سوره مائده، دستوراتی ذکر شده‌است.